گذر زمستانه خط الراس دوبرار ( قره داغ )

از پل مرغ تا چهل چشمه

 

 

خط الراس طولانی رشته دوبرار (قره داغ) همچون دیواری مستقیم به طول تقریبی ۶۴ کیلو متر به موازات ناحیه جنوبی رشته کوه البرز شرقی از نمرود در منطقه فیروز کوه تا گردنه امامزاده هاشم در جاده هراز کشیده شده است . این خط الراس پر فراز و یکنواخت دارای ۲۳ قله مرتفع می باشد که ۱۲ قله آن بیش از ۴۰۰۰ متر ارتفاع دارند . باد و کولاک زمستانه خط الراس دوبرار معروف می باشد. به دلیل اینکه در سمت جنوب این خط الراس نشیب دشت فیروز کوه گسترده شده و جبهه ی شمالی آن بر قله دماوند و بخشی از کوه های البرز شرقی مشرف می باشد ، تبادل باد بر روی تیغه ها و خط الراس بسیار زیاد است .
هنگام صعود به قلل دماوند ، پاشوره یا هماسون و زرین کوه که در جوار رشته کوه دوبرار قرار دارند دیدن چشم انداز یکنواخت و طویل آن رویای صعود زمستانی کامل این خط الراس ، هر فردی را به شور و انگیزه وا می دارد .
البته رشته کوه دوبرار در گذشته ، هم به صورت تک قله ای و هم اینکه بخشهای بزرگی از خط الراس آن در زمستان صعود شده بود اما تاکنون به صورت گذر کامل زمستانی این خط الراس طی نشده بود . با این انگیزه پس از تهیه تدارکات لازم و انجام کارهای مقدماتی در روز جمعه مورخ ۱۳/۱۰/۱۳۸۱ وارد منطقه شدیم.

روز شمار برنامه

روز اول جمعه ۱۳/۱۰/۸۱

صبح ساعت ۷ از تهران حرکت کرده و پس از طی کردن پیچ و خمهای جاده هراز بعد از گردنه امامزاده هاشم در محلی به نام پل مرغ از اتومبیل پیاده شدیم و در ساعت ۹ صبح حرکت خود را آغاز کردیم و با ۴ ساعت برفکوبی پرشیب و سنگین در ساعت ۱۳ اولین قله این خط الراس به نام بزم چال (۳۵۰۰ متر ) صعود شد و در ادامه راه رو به شرق قلل میانرود (۳۶۰۰ متر) و لاسم (۳۷۰۰ متر) به ترتیب صعود شد . ( نام گذاری و ارتفاع قلل از روی نقشه ۱:۱۸۰۰۰۰ ایران کوه رو سال ۱۳۷۲ برگرفته شده است ) وقتی به تابلوی یادبود همایون محبوب رسیدیم که در زمستان ۱۳۷۴ بر اثر رانش نقاب برفی روی این خط الراس جان به جان آفرین تسلیم کرد با تاثری فراوان فاتحه ای خواندیم و به احترام روح بزرگ و غم تنهایی همه کوهنوردان یک دقیقه سکوت کردیم .
در پایان کار امروز ساعت ۱۶ زیر قله چنگیز چال ۳ چادر نخستین شب مانی خود را بر پا کردیم . نقاب های عظیم برفی پیش رفته در فضای شمالی یال های بادگیر خط الراس از دیدنی های امروزمان بود.

روز دوم شنبه ۱۴/۱۰/۸۱

بر آن بودیم که صبح زود حرکت کنیم اما حال یکی از دوستان ( شهاب ) به علت سرما خوردگی شدید فوق العاده بد بود و پس از مشورت در این مورد قرار شد که شهاب به تنهایی مسیر طی شده را باز گردد و من به همراه محمد دو نفری به ادامه کار بپردازیم . شهاب یکی از بهترین نفرات تیم ما بود که متاسفانه از همراهی باز ماند . بهر حال ما دو نفر با پذیرش دشوارتر شدن کار به راه افتادیم و در ساعت ۱۳:۳۰ قله چنگیز چال ۳ اولین قله ۴۰۰۰ متری خط الراس صعود شد و یک ساعت بعد قله چنگیز چال ۲ (۴۰۵۰ متر) و در ساعت ۱۵:۳۰ عصر هم قله چنگیز چال ۱ (۴۱۰۰ متر) صعود شد امروز هوای بسیار خرابی داشتیم که با کولاک برف ریز و دید محدود همراه بود بنابراین تصمیم گرفتیم بعد از چنگیز چالها چادر دومین شب مانی خود را برپا کنیم .

روز سوم یکشنبه ۱۵/۱۰/۸۱

هوا تا ساعت ۱۱ صبح خراب بود سر انجام بر آن شدیم تا در هوای خراب به صعودمان ادامه دهیم در ساعت ۱۳ توانستیم قله پروانه (۴۱۰۰ متر) را صعود کنیم و ساعت ۱۶ عصر هم در یک هوای خراب همراه با بارش برف زیر قله انگمار ۲ چادر زدیم.

روز چهارم دوشنبه ۱۶/۱۰/۸۱

امروز هم هوا خراب است و برف می بارد ولی به هر طریق راس ساعت ۱۰ حرکت می کنیم و ساعت ۱۱ صبح قله انگمار ۲ (۴۱۵۰ متر) صعود می شود و دو ساعت بعد در کولاک و بادی شدید قله انگمار ۱ (۴۱۵۰ متر) صعود شد . پس از انگمار ۱ بدلیل هوای بسیار مه آلود و دید کم اشتباها به جای ادامه مسیر ، از روی گرده ای سنگی به سمت جنوب و دریاچه تار پایین رفته بودیم وقتی به اشتباه خود پی بردیم تصمیم به بازگشت گرفتیم و همان گرده سنگی را باز گشته و پس از یک ساعت قله انگمار ۱ را برای بار دوم صعود کردیم و در شمال قله انگمار در محلی مناسب و به دور از کولاک توفنده ی خط الراس ، چادر خود را بر پا کردیم و به تغذیه و استراحت پرداختیم .

روز پنجم سه شنبه ۱۷/۱۰/۸۱

صبح زود به راه افتادیم و پس از درگیری فراوان با تیغه ها و نقاب برفی های بین قلل انگمار ۱ و دوبرار در ساعت ۱۴ قله دوبرار غربی (۴۲۰۰ متر) صعود شد . در این نقطه و به خصوص حد فاصل قلل انگمار تا سوز چال در قسمتهایی از مسیر نقاب های برفی به صورت مخالف هم تشکیل شده بود معمولا باد غالب ، باد جنوبی است که از دشت فیروزکوه می وزد ولی بر روی تکه هایی از مسیر در دو طرف خط الراس نقاب ایجاد شده بود به نظر می رسد که در این نقطه باد جنوبی و باد شمالی به روی خط الراس با هم برخورد کرده اند و باد پیچه ای که ایجاد شده باعث تشکیل نقاب از دو طرف خط الراس شده است .
به هر حال توانستیم پس از درگیری فراوان با صخره ها و معطلی زیاد برای رد کردن نقاب های برفی در ساعت ۱۷ قله دوبرار شرقی (۴۲۵۰ متر) بلندترین قله این خط الراس را صعود کنیم و در ۵۰ متری زیر قله دوبرار شرقی در محلی مناسب چادر را بر پا کردیم .

روز ششم چهار شنبه ۱۸/۱۰/۸۱

پس از بیداری و صرف صبحانه به راه افتادیم . امروز هم کار ما درگیری با تیغه های بین قلل دوبرار شرقی و سوزچال بود و ساعت ۱۲:۳۰ یک قله فرعی مرتفع را صعود کردیم و ساعت ۱۵ هم قله سوزچال (۴۱۵۰ متر) صعود گردید قله سوزچال یک مخروط سنگی است و صعود آن نسبتا فنی و مشکل می باشد و در نوک قله هم تابلوهای یادبود آهنی زنگ زده ای از گروه های قبلی وجود دارد . در ساعت ۱۶ هم قله رخش ۲ (۴۱۰۰ متر) صعود شد و چادر شب ششم را روی گردنه بادگیر بین قلل رخش ۲ و رخش ۱ در پناه دیواری از بلوک های بزرگ برفی بر پا کردیم . از رخش ۲ تا رخش ۱ جهت خط الراس ناگهان شمالی جنوبی می شود و در وسط آن گردنه ای کم ارتفاع و بسیار باد گیر دارد که باد شدید آن دو نفر را با کوله از جا می کند .

روز هفتم پنج شنبه ۱۹/۱۰/۸۱

امروز هوا خوب بود و ما پس از خوردن صبحانه به راه افتادیم و ساعت ۱۰:۳۰ قله رخش ۱ صعود شد و یک ساعت بعد قله کمر پشت به ارتفاع ۴۰۰۰ متر صعود شد و پس از آن اولین درگیری با تیغه های قره داغ آغاز شد و ما از امروز کار فنی و سنگنوردی را به طور جدی شروع کردیم و در ساعت ۱۳تیغه ها و قله قره داغ ۱ (۳۹۰۰ متر) را پشت سر گذاشته و بعد از قله بوسیله طناب اولین فرود به طول ۱۰ تا ۱۲ متر را انجام می دهیم .
البته مسیری را که ما صعود می کنیم از دور مشکل به نظر می رسید اما زمانی که با تیغه های مسیر از نزدیک درگیر می شدیم دست گیره و پا گیره های خوبی برای استفاده وجود داشت فقط نباید از مسیر خارج می شدیم که خود مشکل بیشتری ایجاد می کرد ( بدین معنی که بهترین و سریعترین مسیر عبور تیغه ها از بالاترین و تاج تیغه ها می باشد ) .
پس از درگیری های فنی بسیار در ساعت ۱۵:۳۰ برج قله شاه ورس (۳۹۰۰ متر) صعود می شود این قله یکی از فنی ترین برج های این خط الراس می باشد . ما فکر می کردیم بعد از قله شاه ورس تیغه های قلل قره داغ تمام می شود ، اما پس از صعود شاه ورس متوجه شدیم که تازه نیمی از تیغه ها را صعود کرده ایم . به هر حال در ساعت ۱۷ در اواسط گرده ای سنگی بر روی سکویی برفی (۱×۲ متر) شب مانی کردیم به طوریکه نصف بیشتر چادر در فضا معلق بود . البته چادر را توسط طناب حمایت کرده بودیم . به نظر ما در آن لحظات بهترین محلی که می شد به ناچار روی آن تیغه ها و سوزنیها شب را سر کرد , همان محل بود ( در طول مسیر تمامی برجها و فرازها را با سنگ چین و کیسه پلاستیکی علامت گذاری کردیم ) .

روز هشتم جمعه ۲۰/۱۰/۸۱

صبح زود وسایل را جمع کردیم و به راه افتادیم . زیبا ترین ودیدنی ترین بخش تیغه های قره داغ در این قسمت قرار دارد که باریکی قسمت هایی از آن کمتر از ۱۰ سانتی متر می باشد . که با آویزان شدن از آنها با دست و کمک گرفتن از پاگیرهایی که غالبا در سمت جنوب تیغه وجود دارد آنها را تراورس می کنیم . تلاشی توان فرسا ولی هیجان انگیز و لذت بخش! سرانجام در ساعت ۱۱ قله قره داغ ۲ (۳۸۰۰ متر) صعود شد و با فرود از دیواره شرقی آن از طریق چند تیغه دیگر به سمت گردنه بین قلل قره داغ ۲ و اسب گیرون حرکت کردیم . تمامی تیغه های قره داغ باید یه صورت عبور تعادلی روی تیغه ها و یا ۲ – ۳ متری زیر خط الراس به صورت دست به سنگ طی شود و عمدتا از سمت جنوب تیغه ها و سوزنیها تراورس شود و به علت ریزشی و ناپایدار بودن سنگها اعضای تیم در همه حال باید در حمایت همدیگر حرکت کنند . در ساعت ۱۵ قله اسب گیرون (۳۸۵۰ متر) صعود شد و به علت طولانی بودن مسیر تیغه ها و یالهای سنگی بین قلل اسب گیرون تا کلاهون در ساعت ۱۹ قله کلاهون (۳۶۵۰ متر) صعود شد و بالاخره در شرق قله و در کف گودال یک دشت برفی چادر زدیم و پس از تهیه آب از ذوب برف و صرف اندکی نوشیدنی ، از فرط خستگی به خواب رفتیم .

روز نهم شنبه ۲۱/۱۰/۸۱

امروز پس از صرف صبحانه سریعا به راه افتادیم و پس از ۳ ساعت ادامه مسیر بر روی خط الراس به سمت شرق و عبور از چند قله فرعی در ساعت ۱۲ آخرین قله خط الراس به نام چهل چشمه (۳۰۵۰ متر) صعود می شود و با تراورس از زیر برج های دو گانه شرقی آن از طریق گردنه کم ارتفاع بین قلل چهل چشمه و آب باریک به سمت روستای کهنگ و دلی چای فرود می آییم . جاده خاکی روستا به دلیل ریزش سنگ بسته است به ناچار پس از طی کردن مقداری از جاده خاکی به صورت میان بر از طریق دره و پل معروف دلی چای در ۳۰ کیلو متری فیروز کوه خود را به جاده و چهل چشمه محل قرار با دوستان می رسانیم ( در تمامی قلل رشته کوه دوبرار به جز قره داغ ها امکان تماس با تلفن همراه وجود دارد ) .
در آنجا هم حسن ختام برنامه پذیرایی گرم و صمیمانه دوستان است که با یک خاطره خوش و ماندگار و تعداد زیادی عکس و اسلاید از اولین صعود کامل زمستانی خط الراس دوبرار روانه تهران می شویم .

تصویر ۱- قله انگمار ۱ ، پیش از دوبرار غربی
تصویر ۲- کمپ ۴
تصویر ۳- یال سنگی قره داغ بطرف قله شاه ورس
تصویر ۴- کمپ ۸ ، قبل از قله کالاهون

عکس ها از محمد نوری و فرهود فرهادی